Meer achtergrond

Wij vinden het belangrijk dat anticonceptie beschikbaar en toegankelijk wordt voor iedereen. Op dit moment wordt anticonceptie alleen vergoed tot 21 jaar, en dan valt het vaak nog steeds binnen het eigen risico. Dat zorgt ervoor dat vrouwen het grootste deel van de kosten dragen en dat er voor sommige vrouwen een financiële drempel bestaat voor het gebruik van anticonceptie. In juni 2019 startte Bureau Clara Wichmann samen met DeGoedeZaak een petitie. Deze werd maar liefst 55.000 keer ondertekend en diende we in ter ondersteuning van de motie Ploumen. De motie werd niet aangenomen. Daarom zijn Bureau Clara Wichmann en DeGoedeZaak naar de rechter gestapt, samen met andere organisaties die zich inzetten voor een gelijke samenleving, en met meer dan 7300 mede-eisers.

Wat hebben we al gedaan? 

Op 12 december 2023 stelden Bureau Clara Wichmann, DeGoedeZaak, het Humanistisch Verbond, WOMEN Inc. en de Nederlandse Vrouwenraad, cassatie in tegen het arrest van het Hof van Den Haag. Dit betekent dat de zaak zal worden behandeld door de Hoge Raad. 


Op 12 september 2023 deed het Hof Den Haag een teleurstellende uitspraak in onze zaak over gratis anticonceptie. Het Hof oordeelde in onze zaak dat de Staat niet verantwoordelijk is voor het opheffen van de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen in het dragen van de kosten van anticonceptie. 


Op 19 juni 2023 vond de zitting plaats in het hoger beroep in de zaak voor gratis anticonceptie. Voorafgaand aan de zitting vond voor het paleis van justitie in Den Haag een betoging plaats waarin tientallen mensen hun steun betuigden voor deze rechtszaak en het belang van gratis anticonceptie.

Op 24 maart 2022 hebben Bureau Clara Wichmann, DeGoedeZaak, het Humanistisch Verbond, Women Inc. en de Nederlandse Vrouwenraad besloten in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak van de Rechtbank Den Haag in de zaak betreffende gratis anticonceptie.  De organisaties waren van mening dat de Rechtbank onvoldoende had gemotiveerd waarom er geen sprake zou zijn van discriminatie. Op 23 augustus 2022 dienden zij de memorie van grieven in tegen de uitspraak van de Rechtbank Den Haag.


Op 6 oktober 2021 heeft de Rechtbank Den Haag de vordering van Bureau Clara Wichmann, DeGoedeZaak, WOMEN Inc., het Humanistisch Verbond en de Nederlandse Vrouwenraad en ruim 7000 mede-eisers voor gratis anticonceptie afgewezen. Dit is teleurstellend, omdat hiervoor de indirecte discriminatie van de huidige regeling rond toegang tot anticonceptie niet wordt opgeheven. Zelfs als de kosten beperkt zijn, is het feit dat vrouwen deze dragen terwijl iedereen ervan profiteert, discriminerend. Bureau Clara Wichmann en DeGoedeZaak zullen het vonnis kritisch bekijken en met hun advocaten overleggen over een eventueel hoger beroep.  


Op 12 juli 2021 vond de rechtszitting plaats in de zaak voor gratis anticonceptie. De organisaties en mede-eisers benadrukken dat anticonceptie op een non-discriminerende manier toegankelijk moet zijn. Zij verzoeken de rechter om discriminatie rond anticonceptie op te heffen en zo vrouwen te behoeden voor onrecht en financiële ongelijkheid. Aangezien vrouwen momenteel grotendeels opdraaien voor de kosten van anticonceptie, draagt dit bij aan ongelijkheid tussen vrouwen en mannen. De rechter zal op 6 oktober 2021 uitspraak doen. 


Op 4 juni heeft de Rechtbank het tussenvonnis  uitgesproken naar aanleiding van de regiezitting. Daarin zijn alle organisaties ontvankelijk verklaard en is Bureau Clara Wichmann aangewezen als collectief belangenbehartiger. Dit betekent dat de inhoudelijke zitting op 12 juli doorgaat!


Begin mei werden wij uitgenodigd voor een regiezitting door de Rechtbank Den Haag. Tijdens de regiezitting op 18 mei werden de formele kanten van de zaak besproken: of wij als organisaties en mede-eisers een aantoonbaar belang hebben bij het voeren van deze rechtszaak, en dus ontvankelijk zouden zijn. Onze advocaten hebben de belangen van alle organisaties en mede-eisers zo goed mogelijk naar voren gebracht.


Op 25 februari 2021 stemde de Tweede Kamer opnieuw over een motie om anticonceptie op te nemen in het basispakket. Deze keer kon de motie rekenen op een meerderheid. Op 2 juni werd echter duidelijk dat het demissionaire kabinet de motie niet gaat uitvoeren vanwege de hoge kosten, en dat zij dit besluit overlaten aan het volgende kabinet. Dat is precies waar wij vanaf willen: gratis anticonceptie is een recht en geen politieke speelbal. Het zou niet van de samenstelling van het kabinet mogen afhangen of anticonceptie wordt vergoed. Dit betekent ook dat het niet binnen het eigen risico moet vallen, maar dat anticonceptie echt voor iedereen toegankelijk wordt.


Op 30 september 2020 reageerde de Staat, met een Conclusie van Antwoord, en vertegenwoordigd door Pels Rijcken (de landsadvocaat). Hierin betwistte de Staat al onze punten, waarna het wachten op een zittingsdatum bij de Rechtbank Den Haag begon.

Op 14 februari 2020, op Valentijndsdag, dagvaardden Bureau Clara Wichmann en DeGoedeZaak namens de andere organisaties en de ruim 7300 mede-eisers de Staat. De toenmalig Minister voor Medische zorg en Sport, Bruno Bruins, nam de dagvaarding in ontvangst. Je vindt de dagvaarding hier.


Op 16 oktober 2019 verstuurden onze advocaten een sommatie aan Minister Bruins voor Medische Zorg en Sport. In deze brief wordt duidelijk gemaakt aan de Staat wat het juridische probleem is en worden de zorgen uitgesproken dat anticonceptie nog steeds niet voor iedereen toegankelijk is.


“Op 26 september 2019 werd Wereld Anticonceptiedag gevierd. Daarbij is stilgestaan bij het enorme belang van anticonceptie. Tegelijkertijd is ook geconstateerd dat – zelfs nu in Nederland – de toegang tot anticonceptie nog onvoldoende is. Daarom wenden wij ons – namens Bureau Clara Wichmann – tot u met volgende.” 

Dit zijn jouw advocaten

Arjan Kleinhout

Arjan werkt sinds 2005 als advocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek en is partner in de Litigation-praktijk. Arjan is gespecialiseerd in staats- en bestuursrecht, inclusief Europees recht en mensenrechten. Arjan is betrokken bij diverse pro bono-initiatieven. Arjan procedeert vaak bij Nederlandse en Europese rechters en verzorgt regelmatig cursussen/publicaties.

Josefien Vreeken

Josefien werkt sinds 2021 als advocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek. Josefien is gespecialiseerd in Europees recht. Josefien vindt het een voorrecht om met het toegewijde juridische team zich in te zetten voor o.a. Bureau Clara Wichmann en DeGoedeZaak.

Meer vragen over de rechtszaak?

Over de behandeling van deze zaak zijn afspraken gemaakt tussen Bureau Clara Wichmann en De Brauw Blackstone Westbroek. Met inhoudelijke vragen over de rechtszaak, kunnen mede-eisers zich richten tot Bureau Clara Wichmann.

Lees hier de Veelgestelde vragen.
Meer weten? Mail naar info@clara-wichmann.nl