GRATIS

GRATIS

ANTICONCEPTIE

ANTICONCEPTIE

We gaan in cassatie! #eenzaakvooriedereen

Cassatie ingesteld in rechtszaak voor gratis anticonceptie

Bureau Clara Wichmann, DeGoedeZaak, WOMEN Inc., het Humanistisch Verbond en de Nederlandse Vrouwenraad zijn op 12 december 2023 december in cassatie gegaan in onze rechtszaak voor gratis anticonceptie voor vrouwen. Dit betekent dat de zaak wordt behandeld door de Hoge Raad, de hoogste rechter in civiele zaken in Nederland. 

Wij hebben besloten deze stap te zetten vanwege het fundamentele belang van gratis anticonceptie voor vrouwen en mensen met een baarmoeder in Nederland. Dit is een principiële zaak die cruciaal is voor het waarborgen van het reproductieve recht op anticonceptie. Wij geloven dat er juridische ruimte bestaat voor de Hoge Raad om de overwegingen van het gerechtshof te herzien. 

Tot op het heden dragen vrouwen in overwegende maten de kosten en lasten van anticonceptie, terwijl de hele samenleving daar profijt van heeft. In zijn overwegingen nam het gerechtshof het mannencondoom mee, wat naar onze mening buiten beschouwing moet blijven, aangezien deze zaak gaat over anticonceptie waar vrouwen zelf over kunnen beschikken zonder afhankelijk te zijn van een partner. 

Vervolgens heeft het Hof geoordeeld dat, zelfs als er sprake zou zijn van discriminatie, het niet aan de Staat is om deze ongelijkheid op te heffen. Wij zijn echter van mening dat de Staat wel degelijk verantwoordelijkheid draagt voor het opheffen van de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen wat betreft de kosten van anticonceptie, zonder enige rechtvaardiging voor deze ongelijkheid. 

In 2011 is de vergoeding van anticonceptie voor vrouwen en mensen met een baarmoeder boven de 21 jaar uit het basispakket gehaald. Hoewel anticonceptie voor vrouwen en mensen met een baarmoeder tussen de 18 en 21 jaar wel wordt vergoed, komt dit ten laste van hun verplichte eigen risico. 

Linde Bryk, hoofd strategische rechtszaken bij Bureau Clara Wichmann: “Na een lange strijd door onze grootmoeders en moeders werd in de vorige eeuw besloten om anticonceptie te vergoeden voor alle vrouwen en mensen met een baarmoeder. Door dit besluit in 2011 weer terug te draaien, heeft de Staat genderongelijkheid in Nederland vergroot en vrouwen opnieuw op een achterstand gezet”. 

Renske Wienen, campaigner bij DeGoedeZaak voegt daaraan toe: “het is juist nu cruciaal dat we discriminatie erkennen en aanpakken. Het feit dat de Staat dit actief tegenwerkt, baart ons zorgen. Dus zetten we onze strijd door!”

Op 3 mei 2024 zullen wij onze standpunten schriftelijk bij de Hoge Raad nader toelichten. Een uiteindelijk oordeel van de Hoge Raad kan nog geruime tijd duren.

In het nieuws

Nieuws

Het is onterecht dat vrouwen betalen voor anticonceptie terwijl de hele maatschappij ervan profiteert

Jurist Linde Bryk van Bureau Clara Wichmann legt aan NOS stories uit wat de uitkomsten…
Nieuws

“De vergoeding van anticonceptie wordt al vijftig jaar lang gebruikt als politieke speelbal”

Nederland is allang geen voorloper meer op het gebied van gendergelijkheid, stellen juristen Linde Bryk…
Nieuws

7300 mede-eisers in zaak tegen Staat om gratis anticonceptie

Meer dan 7300 mensen hebben zich als mede-eiser achter de rechtszaak tegen de Staat geschaard…

Wat anderen zeggen

Het is zo belangrijk dat voor iedereen deze middelen toegankelijk zijn. Mensen zouden zich geen zorgen hoeven maken om hun basisbehoeftes.

Cathelijne BlokFounder The Tittymag

Mensen met een baarmoeder hebben de ontwikkeling van anticonceptie mogelijk gemaakt. Vaak zonder daar zelf toestemming voor te geven (de Pil werd bijvoorbeeld getest in psychiatrische ziekenhuizen, gevangenissen en in ruil voor huisvesting). Het controleren en reguleren van onze baarmoeders is al eeuwen een politiek middel. Wij dragen en delen dit trauma. Gratis anticonceptie is niet alleen praktisch mogelijk, het is een vorm van herstelbetaling.

Simon(e) van SaarloosSchrijver en filosoof

Als we samen seks hebben, moeten mannen en vrouwen ook allebei voor anticonceptie zorgen. Niks logischer dan dat, toch? Nu zijn de kosten voornamelijk voor de vrouw, en dat is niet alleen idioot en oneerlijk, maar ook indirecte discriminatie. Daarom ben ik mede-eiser: omdat ik wil opstaan voor onze gelijke rechten, seksuele vrijheid en onafhankelijkheid, en niet alleen de rekening wil betalen.

Marieke EyskootDuurzaamheidsexpert en gelijke rechten-activist

Anticonceptie redt levens, voorkomt ongeplande zwangerschappen, verbetert de resultaten voor kinderen en verlaagt het aantal abortussen. De overheid is hier verantwoordelijk voor en het moet voor iedere vrouw betaalbaar zijn!

Yasmine JeddaouiHuisvrouw

“Anti-conceptie gaat over zelfbeschikking en zelfbeschikking hoort niet afhankelijk te zijn van je inkomen”

Wonda Women

"Als feminist wordt me wel eens verweten dat ik me negatief uitlaat over de huidige regeling omtrent anticonceptie in Nederland. Ik zou dankbaar moeten zijn dat mijn feministische voorgangers anticonceptie toegankelijk hebben gemaakt. Dat het voor mij zo gemakkelijk is om zwangerschap te voorkomen en mijn menstruatie te reguleren. Alle eer naar de Dolle Mina's, maar ik weiger me dankbaar op te stellen voor nare bijwerkingen waar ik ook nog eens voor moet betalen."

Tessel ten ZweegePisswife & Women's March NL

"Vrije, betaalbare en eenvoudige toegang tot anticonceptie middelen is een basisvoorwaarde voor de zelfbeschikking van alle mensen met een baarmoeder! Het recht tot zelfbeschikking heeft geen waarde, zolang we materiel en immateriele obstakels daartoe blijven dulden. De Nederlandse Staat heeft veel te lang haar verantwoordelijkheid hierin verzaakt."

Olave NduwanjeAnti-Racisme en trans rechten activiste

"Dat onze maatschappij mannen structureel blijft bevoordelen blijkt uit het feit dat anticonceptie in Nederland nog steeds geen gedeelde verantwoordelijkheid is. It takes two to tango, dus allebei bijdragen zou vanzelfsprekend moeten zijn."

Nadine RidderActivist for equality and inclusion

Zolang mensen met een baarmoeder (economisch) verantwoordelijk gehouden worden voor anticonceptie kan er geen sprake zijn van gelijkheid. Het vergoeden van anticonceptie zal op den duur goed zijn voor iedereen.

Mojdeh FeiliSchrijver en activist

"Kosten zouden geen rol mogen spelen bij het maken van de keuze voor een anticonceptiemethode. Alle vrouwen moeten ongeacht de hoogte van hun inkomen toegang hebben tot alle vormen van anticonceptie. Beperkte toegang tot anticonceptie remt de emancipatie van meisjes en vrouwen en hindert de gendergelijkheid in Nederland."

Lotte RensenFounder Ambitieuze Meisjes

Er komen meerdere partijen kijken bij een zwangerschap, dus waarom ligt de verantwoordelijkheid dan maar bij een van die partijen? Het is tijd om de verantwoordelijkheid met z’n allen te dragen. (Of eigenlijk: daar was het vijftig jaar geleden al tijd voor, maar beter laat dan nooit.)

Marie-Lotte Hagen & Nydia van VoorthuizenDamn Honey

Zoiets belangrijks mag niet afhangen van je koopkracht, voor echte gelijkheid moet de overheid hierin voorzien.

Santi van den ToornCo-founder De Bovengrondse

"Alleen vrouwen zelf mogen beslissen of ze wel of niet anticonceptie gebruiken. En die beslissing moet een vrije, toegankelijke keuze zijn."

Hadjar BenmiloudFounder Vileine.com

'Ik vind het absurd dat we een land waar we voor gelijke rechten zijn, vrouwen opdraaien voor de anticonceptiekosten.'

Milou DeelenJournalist

"Gratis anticonceptie geeft vrouwen meer autonomie. Het is onacceptabel dat alleen vrouwen moeten opdraaien voor de kosten, terwijl anticonceptie de hele samenleving aangaat."

Nadia BourasMigratie-historicus aan Universiteit Leiden

Anticonceptie is autonomie. Ik ben ervan overtuigd dat het voor iedereen gratis beschikbaar maken bijdraagt aan een gezonde en eerlijke maatschappij.

Thekla ReutenActrice

Anticonceptie is geen luxe, zelfbeschikking over je baarmoeder mag nooit buiten het bereik zijn van mensen die te arm zijn om er zelf voor te betalen.

Asha ten Broeke

Anticonceptie is geen luxeproduct. Het is een basisrecht om juist ook 'in eigen buik', voor iets wat zó normaal is als anticonceptie, gewoon áltijd toegang te hebben. Of je nou
arm bent of rijk. Dat dit geen gratis product is vind ik echt
onbehoorlijk, en tekenend voor een politieke wereld die al eeuwen
door mannen wordt ingericht.

Devika PartimanOprichter Stem op een Vrouw

“Ik sluit me van harte aan bij dit initiatief van Clara Wichmann. Eerlijke verdeling van de verantwoordelijkheid voor geboorteplanning is cruciaal in het voorkomen van ongewenste zwangerschappen en komt de gehele samenleving ten goede. Daarom is het evident dat deze verantwoordelijkheid niet alleen bij vrouwen liggen, temeer daar met name voor hen in kwetsbare sociaal economische omstandigheden de dupe zijn van de huidige situatie.

Sylvana SimonsPoliticus

toegankelijk zijn ongeacht je sociaal-economische achtergrond. Sociale klasse is weliswaar in de Nederlandse gelijkebehandelingswetgeving geen beschermde grond maar kan voor ongelijkheid zorgen in de samenleving. Anticonceptie is helaas in het dagelijks leven nog steeds vaak alleen een verantwoordelijkheid van de vrouw waardoor het ook raakt aan gelijke behandeling op grond van geslacht. Vrouwen hebben het recht om te bepalen of zij zich willen voortplanten (baas in eigen buik!) maar moeten in dit belangrijke recht niet belemmerd worden vanwege financiële redenen. Als mensenrechten jurist gespecialiseerd in gelijke behandeling zet ik mij graag in voor dergelijke rechten daarom ben ik mede-eiser. Word ook mede-eiser!

Rajae AzeroualCollege rechten van de mens

Veelgestelde vragen

Waarom is deze rechtszaak van belang?

Anticonceptie is een zaak voor iedereen: anticonceptie creëert seksuele autonomie en autonomie in keuzes ten aanzien van ouderschap, zoals het reguleren van de opeenvolging van zwangerschappen. Met als gevolg financiële zelfstandigheid en toegang tot onderwijs voor vrouwen. Dit komt, naast henzelf, de economie en de samenleving als geheel ten goede. Daarom willen wij dat alle anticonceptie voor alle mensen wordt vergoed door de overheid.

Op dit moment wordt anticonceptie alleen vergoed tot 21 jaar, en dan valt het vaak nog steeds binnen het eigen risico. De rekening voor anticonceptie kan hoog oplopen en komt vaak bij de vrouw terecht. 96% van de mensen die anticonceptie gebruiken, is vrouw.

In verschillende internationale verdragen, zoals het Internationaal Verdrag inzake Economische, Sociale en Culturele Rechten (IVESCR), het VN-vrouwenverdrag en richtlijnen van de Europese Unie is het recht op anticonceptie juridisch vastgelegd. Wij willen dat de Nederlandse overheid zich aan deze, door haar zelf ondertekende, verdragen houdt. Uit wat voor potje dat komt, is niet relevant.

Welk risico loop ik als mede-eiser?

In het geval van het verliezen van de rechtszaak zijn er geen consequenties voor de mede-eisers. Je loopt dus geen risico. Bij winst heb jij Nederland geholpen aan gratis conceptie voor iedereen.

Hoe lang duurt een procedure?

Dit ligt aan het verloop van de procedure. In eerste instantie gaan we naar de rechtbank. Voordat we daar worden uitgenodigd en er uitspraak is gedaan, zijn we zo een jaar verder. Als we dit verliezen, kunnen we nog in hoger beroep bij het Gerechtshof, en daarna eventueel nog in cassatie bij de Hoge Raad. Mochten we al deze juridische mogelijkheden moeten benutten, kan de procedure in totaal wel 14 jaar duren.

Wat gebeurt er als we de rechtszaak winnen dan wel verliezen?

Bij winst: Dan ligt er een rechterlijke uitspraak met een duidelijke boodschap aan de politiek. Indien de rechter ons in het gelijk stelt, wordt er daarmee een afdwingbare verantwoordelijkheid voor de Nederlandse staat gecreëerd om anticonceptie gratis toegankelijk te maken voor alle mensen in Nederland.

Bij verlies: allereerst zijn er in geval van het verliezen van de rechtszaak geen consequenties voor de mede-eisers. Hiernaast gaan wij onze uiterste best doen om deze zaak niet te verliezen. Mocht dit toch gebeuren, staat een hoger beroep open, en daarna nog de mogelijkheid om in cassatie te gaan bij de Hoge Raad. Mochten we de zaak uiteindelijk toch verliezen, gaan we via politieke lobby proberen ons doel te bereiken. De rechtszaak, de mede-eisers en de petitie uit juli 2019 dragen daarin enorm bij aan ons standpunt.